Македонскиот институт за медиуми (МИМ) објавува повик за основање медиумски клубови (секции) во основните и средните училишта во државава. Оваа активност се реализира како дел од активностите на Проектот на УСАИД за медиумска писменост „Младите размислуваат“. Опис на активностите Медиумските клубови треба да вклучуваат едукативни и практични активности кои ќе се одвиваат во рамки на воннаставните активности. Притоа, учениците ќе учат како да создаваат веродостојни, објективни и проверени медиумски содржини користејќи различни формати, вклучително и текст, видео, поткасти, блогови и фото-новинарство. Учениците, во координација со наставникот ќе имаат можност да предлагаат и да обработуваат теми коишто се поврзани со образовниот процес и училишните активности, но и со културни, забавни, спортски или други теми кои се од интерес на младите. Медиумските клубови треба да се состануваат еднаш во неделата во периодот од октомври 2024 година до крајот на мај 2025 година. Со нив ќе раководи еден наставник од училишниот колектив, кој ќе ја организира работата на клубот. Наставниците ќе добијат прирачник за работа на училишните медиумски клубови, со насоки и практични вежби што ќе можат да ги реализираат во рамки на медиумските клубови. Програмата ќе ги опфати следните теми: Новинарството како професија – што значи да се биде новинар (улогата на новинарството, новинарски стандарди, уредувачка политика) Новинарски жанрови (вест, извештај, интервју) Медиумска писменост (концепт, елементи, вештини) Дезинформации и проверка на информациите Нови медиуми Креирање медиумски содржини за различни медиумски платформи. На крајот на училишната година ќе биде објавен конкурс за најдобар медиумски производ подготвен од страна на медиумските клубови од основните и од средните училишта. Услови за аплицирање На повикот може да аплицираат средни и основни училишта кои не добиле поддршка преку проектот „Младите размислуваат“ во текот на минатата школска година. Апликацијата треба да ја поднесе наставникот кој ќе раководи со медиумскиот клуб, заедно со одобрување од училиштето (потпис и печат од раководството на училиштето). Апликацијата треба да содржи: Информации за училиштето и наставникот; Писмо за мотивација во која се објаснува зошто сакате да основате медиумски клуб во вашето училиште; Информации за релевантното искуство на наставникот поврзано со областите на медиумите, новинарството, медиумската писменост или други сродни области. Рокот за аплицирање е до 20.09.2024 (петок) до 23:59 часот. Сите заинтересирани училишта може да аплицираат на е-адресата: konkursi@mim.org.mk со назнака: Апликација за медиумски клуб – Име на училиштето. На повикот ќе бидат избрани петнаесет средни и петнаесет основни училишта кои ќе добијат поддршка за основање на медиумски клубови. Училиштата коишто ќе бидат избрани на повикот ќе бидат известени најдоцна до 30 септември (понеделник) 2024 година. За успешно функционирање на медиумски клубови, МИМ ќе организира обука за наставниците-координатори кои ќе раководат со нив. За сите дополнителни информации и прашања, може да го контактирате Дениз Мемеди, програмски раководител во МИМ, на следната е-адреса: dmemedi@mim.org.mk. Повикот на албански јазик може да го прочитате на следниот линк - АЛБ (shqip)

Македонскиот институт за медиуми и партнерските организации од проектот „Нашите медиуми“ објавуваат Повик за едногодишна Регионална академија за идни лидери на промени во областа на медиумската писменост и медиумскиот активизам. Седум медиумски организации од Западен Балкан и Турција подготвија едукативна програма за млади, која треба да им помогне и да ги поттикне да се вклучат во активности поврзани со активизам за слободата на медиумите, со цел поефикасно спротивставување на поларизацијата. Целта на оваа програма е да создаде сојузници меѓу младите, кои се грижат за иднината на слободните медиуми и за иднината на слободата на изразувањето, и кои сакаат да бидат добро информирани граѓани што ќе се залагаат за промовирање и заштита на основното право на слобода на изразување. Доколку сте млад активист, претставник на граѓанска организација или движење, активен или иден политичар, новинар, член на академската заедница, влијателен на социјалните медиуми или просветен работник, и сакате да го искористите вашиот глас и влијание за да помогнете во унапредување на медиумските слободи, можете да аплицирате за учество во академијата за идни лидери на промени! Преку учество на академијата ќе стекнете сеопфатен увид во медиумската средина во вашата земја и во регионот на Западен Балкан и Турција. Ќе дознаете што подразбира медиумското опкружување на денешницата, со кои предизвици се соочуваат медиумите и новинарите и што е потребно за нивно надминување. Ќе имате можност да научите повеќе за трендовите во медиумската и во информациската писменост и на кој начин медиумски писмените граѓани придонесуваат кон унапредување на демократијата и владеењето на правото. Програмата ќе почне со тродневна обука (камп) во Истанбул, што ќе се одржи од 28 до 31 октомври 2024 година, а во продолжение ќе вклучи и серија онлајн работилници и сесии. Преку програмата ќе имате можност да бидете дел од студиска посета во земја од Европската Унија, и од прва рака да научите за трендовите и предизвиците во областа на медиумите и слободата на изразување со кои медиумските професионалци, експертите и законодавците очекуваат да се соочат во иднина. Преку програмата ќе добиете увид во темите и во областите во кои треба да се работи за да го подготвиме регионот во пресрет на очекуваните трендови. Програмата ќе ве охрабри и ќе ве поддржи при осмислување и реализација на вашите иницијативи насочени кон унапредување на медиумските слободи во земјата. Академијата ќе почне во октомври 2024 година, а програмата ќе трае 12 месеци. Учеството во програмата е бесплатно, а сите трошоци ќе бидат покриени од проектните партнери, благодарение на поддршката од Европската Унија во спроведувањето на проектот. Предност при изборот на учесници ќе имаат високомотивирани поединци, кои учеството на академијата го гледаат како можност за надградба на своето знаење за предизвиците поврзани со медиумските слободи и кои сакаат да придонесат кон нивна заштита и унапредување преку користењето на сопствените платформи на влијание и работа. Прочитајте повеќе и дознајте како да аплицирате. Повеќе за Регионалната академија Регионалната академија има за цел да поттикне група млади луѓе, идни лидери на промени, да ги развијат вештините и способностите за вклучување во медиумски активизам, и да дејствуваат во насока на надминување на разликите и подобро разбирање на областа во која работат. Оваа програма ќе вклучи 21 учесник, млади луѓе со различни интереси, професии и преокупации, кои се посветени, пред сè, на медиумскиот активизам, но и на други различни области од јавната сфера, а на кои им е потребна медиумска и дигитална писменост во секојдневната работа. Целта на академијата е да ги обучи младите луѓе, како индивидуалци и како група, на поинаков, иновативен и креативен начин да ги подобрат своите вештини и да научат нови методи и техники на медиумски активизам. На овој начин тие ќе бидат подготвени стекнатото знаење и вештини веднаш да ги применат во секојдневната практика на локално и на регионално ниво, во јавното застапување, при креирање кампањи и почнување иницијативи насочени кон подобрување на состојбата во медиумите во целиот регион. Програма на Регионалната академија      Академијата ќе опфати повеќе теми – од општи прашања за медиумската индустрија, до конкретни предизвици со кои се соочува слободата на печатот и независното новинарство во регионот. Учесниците ќе го проучуваат развојот на медиумската сфера, истражувајќи ги трендовите во индустријата, законодавството и политиките, со фокус на тоа како овие фактори се поврзани со остварувањето на основните човекови права и колку се усогласени со европските стандарди. Специфичните теми ќе вклучуваат медиумска регулација и саморегулација, улогата на медиумите во различни заедници склони кон конфликти, како и безбедносните предизвици со кои се соочуваат новинарите, вклучително и директни закани од политичките и од економските елити. Академијата, исто така, ќе опфати разни облици на пропаганда, манипулации и продукција на лажни вести од медиумите под контрола на владејачките политички и економски сили. Програмата ќе ја водат медиумски експерти и експерти за застапување, за кампањи и за стратегиски комуникации, преку симулирање ефективен јавен ангажман и посочување тактики за подигање на свеста за справување со овие проблеми. Со подготовка на следната генерација медиумски активисти со добро разбирање на проблемите и практични вештини за спроведување промени, целта на академијата е да поддржи група лидери способни да ја бранат слободата на медиумите и плурализмот во своите заедници. За кого е наменета академијата? Оваа едногодишна програма е наменета за група млади активисти на возраст од 21 до 35 години, кои може да бидат членови на политички партии/движења, претставници на граѓански групи, новинари, влијателни поединци на социјалните медиуми и студенти. Во текот на една година, 3 (тројца) претставници од Северна Македонија заедно со учесниците од Србија, Косово, Босна и Херцеговина, Албанија, Црна Гора и од Турција, ќе работат на развивање вештини и способности неопходни за медиумски активизам насочен кон намалување на општествената поларизација. За учество на академијата, кандидатите мора одлично да го познаваат англискиот јазик (говорен и пишан), бидејќи тој ќе биде работен јазик на целата програма. Со поддржување на оваа разновидна група млади активисти, академијата има за цел да развива моќна мрежа на лидери во областа на медиумската писменост и медиумскиот активизам. Со стекнатото теоретско знаење и практични вештини, учесниците ќе бидат подготвени да ги бранат основните слободи, да се спротивстават на дезинформациите и да го заштитат медиумскиот плурализам во своите земји и во целиот регион. Што вклучува програмата на академијата? Регионалната академија вклучува сеопфатна образовна програма, организирана во четири клучни формати: Тридневна интензивна обука во Истанбул, Турција, 28-31 октомври 2024 година Три онлајн последователни предавања/работилници, ноември 2024 - јануари 2025 година Една тематска студиска посета на земјите членки на ЕУ во април или во мај 2025 година Дизајн и имплементација на една иницијатива во областа на нивниот ангажман – со финансиска поддршка од 600 евра бруто по учесник. Селекција на кандидатите Комисијата за избор ќе одбере по 3 (тројца) учесници од секоја земја за учество во едногодишната програма. Ќе бидат избрани вкупно 21 кандидат од сите 7 земји. Апликациите ќе се оценуваат врз основа на следниве критериуми: Кандидатите треба да бидат млади на возраст помеѓу 21 и 35 години Да бидат активни и ангажирани во своите заедници Да имаат искуство со активизам Да иницирале проекти што имале општествено влијание Да учествувале/работеле на јавно застапување и кампањи Да покажат јасна заинтересираност за стекнување нови знаења и вештини за медиумска писменост и медиумски активизам Да покажат мултикултурна чувствителност и разбирање на различни гледишта Да бидат посветени на активно учество во сите фази од програмата При формирањето на групата учесници, особено внимание ќе се посвети на обезбедување родова застапеност. Како да аплицирате? Апликантите треба да ја пополнат апликацијата на Google form најдоцна до 25 август 2024 година.   Регионалната академија се спроведува во рамките на проектот „Нашите медиуми: Акција на граѓанското општество за поттикнување медиумска писменост и активизам, спротивставување на поларизацијата и промовирање дијалог“ од страна на партнерските организации: СЕЕНПМ, Албанскиот медиумски институт, Црногорскиот медиумски институт, Советот за етика во медиумите на Косово, Македонскиот институт за медиуми, Новосадската школа за новинарство, Мировниот институт од Љубљана иБианет (Турција), а со финансиска поддршка од Европската Унија.

Светскиот ден на слободата на медиумите, 3 Мај, годинава е посветен на работата на новинарите и на слободата на изразување во контекст на глобалната криза со животната средина. Новинарите и медиумите имаат суштинска улога при подигнување на свесноста за кризата со животната средина, климатските промени и загадениот воздух, како и со разорните последици од овие појави. Само со активна вклученост на новинарите може да се крене видливоста и да се потенцира важноста на овие теми, кои се поврзани со основните човекови права и со демократските вредности во едно општество.    Темите поврзани со животната средина се од суштинско значење во нашата земја, со оглед на фактот што државава е една од најзагадените во светот. И покрај тоа, овие прашања не се доволно застапени во медиумите и постои потреба од проактивен пристап и известување од страна на новинарите и на медиумите. Нема доволна заинтересираност за обработка на овие теми во континуитет и тие не се третираат со еднаква важност како политичките прашања. Новинарите се соочуваат со предизвици поради затвореноста на институциите кога бараат информации, како и со недостиг од податоци и релевантни истражувања на овие теми.  Нетранспарентноста на институциите остава простор за ширење дезинформации и погрешни информации, вклучително и за состојбата со животната средина. На тој начин се манипулира со граѓаните, се спречува аргументирана јавна дебата и се попречуваат напорите за решавање на овие проблеми. Македонскиот институт за медиуми спроведува различни активности во кои се вклучени новинарите, медиумите, институциите, училиштата и пошироката јавност во насока на кревање на јавната свест и нудење решенија за проблемите. Оваа година беа организирани обуки за новинари за подобро известување во врска со климатските промени, а како резултат на тоа беа продуцирани различни новинарски стории што се однесуваат на енормната загаденост на воздухот во државава, последиците врз здравјето на граѓаните и врз непосредната животна околина. МИМ во континуитет организира предавања за новинари и други целни групи, на кои домашни и меѓународни експерти разменуваат позитивни и практични искуства поврзани со овие теми. Институтот  се придружува кон глобалното одбележување на Светскиот ден на слободата на медиумите инициран од УНЕСКО, и апелира до новинарите, медиумите, институциите, граѓанското општество и граѓаните заеднички да се посветат на овие важни теми со цел да се изнајдат механизми за справување со предизвиците. Честит 3 Мај на сите новинари и медиумски работници!  

Без разлика дали директно комуницираат со медиумите или се жалат на проблематична содржина преку постојните механизми за саморегулација, улогата на граѓаните и на граѓанскиот сектор во борбата за поквалитетно новинарство е незаменлива. Од: Хилма Ункиќ, Жарко Радоја, Теодора Ѓурниќ Кога порталот еТрафика (eTrafika) пред пет години објави сторија за успешната студентка по медицина Маја Перишиќ, овој медиумски тим веруваше дека тоа е уште еден обичен текст чијашто цел е да ги претстави талентираните млади луѓе од Босна и Херцеговина. Но, десет минути по објавувањето на текстот на социјалните мрежи, до редакцијата и до главниот уредник на еТрафика почнаа да пристигнуваат пораки и коментари од многубројни незадоволни читатели, кои тврдеа дека приказната не е вистина или се убедени дека станува збор за платена статија со цел да се промовира личност што не заслужила. Уредничката Вања Стокиќ тогаш се нашла во предизвикувачка ситуација бидејќи морала да реши неколку проблеми – да одговори на претежно агресивните пораки на читателите, да се грижи за младата студентка новинарка што го напишала текстот како дел од едукативната програма на еТрафика и која во тој момент мислела дека сторијата ќе ја одбележи целата нејзина новинарска кариера, но исто така да ја провери точноста на приказната и да види како дошло до грешката. Приказната за Маја Перишиќ веќе беше објавена во медиумите, а текстот на еТрафика требаше да биде дополнување на веќе постојните информации за неа. Во спорниот текст Перишиќ изнесува низа тврдења, кои подоцна се покажаа како неточни. На пример, дека е вработена на Медицинскиот факултет во Бања Лука и дека ќе стане најмладиот доктор на медицински науки во историјата на Босна и Херцеговина. „Во суштина, од целата приказна важеше единствено дека таа беше првак на Република Српска во пружање прва помош“, се сеќава Стокиќ. Побара помош од колегите од другите медиуми Откако се сретнала со ваква ситуација за првпат, Стокиќ побарала совет од колегите, кои ѝ рекле дека треба да „се преправа дека ништо не се случило“, бидејќи читателите наскоро ќе заборават на сè, или да го избрише текстот. „За мене тоа не беше во ред. Ако сте згрешиле, ако се занимавате со јавна работа, признајте ја грешката“, вели Стокиќ и додава дека не сакала текстот објавен на нејзиниот портал да наведе некои други новинари во иднина повторно да пишуваат позитивна приказна за истата личност. Следувала исправка на текстот заедно со извинување до читателите, но и поука за во иднина. „Ова е случај што го разгледуваме во секоја нова програма и му посветуваме посебно внимание. Секогаш им велам на луѓето дека не ни треба нова Маја Перишиќ. Се изгоревме доста и се трудиме да не дозволиме да се повтори“, вели Стокиќ. Иако реакциите на читателите беа остри и Стокиќ лично доби многу непотребни навреди, таа истакнува дека ѝ е драго што публиката реагирала бидејќи без тоа не би знаела дека згрешила. „Ако луѓето едноставно примаат медиумски содржини рамнодушно и минуваат преку нив, не сме ја завршиле добро нашата работа. Ми се допаѓа кога добиваме каква било реакција од луѓето, без разлика дали нè критикуваат или нè фалат, сè ни е еднакво вредно. Грешките ги гледа и како можност за напредок: „Не сакам да се опкружувам со луѓе што само ми кимаат и ме тапкаат по рамо иако правам нешто погрешно, бидејќи тоа не води до напредок. Напредувате кога некој ве предизвикува и ви ги посочува грешките, затоа што така се подобрувате во работата“. Во борбата за попрофесионална медиумска содржина значајни се реакциите на граѓаните и на невладините организации Голема промена во медиумското известување не може да се случи врз основа на само една поплака до тело за саморегулација. Потребно е да се јават што е можно повеќе граѓани и невладини организации, вели Маида Бахто Кестенџиќ, проектна координаторка од Советот за печат и онлајн медиуми од Сараево. „Дури сега, ако погледнеме наназад и ги анализираме претставките што ги добиваме и какви прекршувања има, Советот може да забележи дека имаме позитивен развој во однос на намалувањето на бројот на драстични прекршувања на Кодексот за печатените и за онлајн медиумите. Претходно, многу почесто имаше случаи на прекршувања одредби поврзани со заштита на одредени ранливи групи, на пример, кога станува збор за малолетници и разни форми на дискриминација при известување“, објаснува Бахто Кестенџиќ. Направен е голем исчекор во регулирањето на говорот на омраза во новинарските текстови. Кога станува збор за Кодексот за печатени и онлајн медиуми, уредувачката одговорност е проширена и на коментарите на посетителите на интернет-порталот и евидентно е дека уредниците развиваат механизми за борба против говорот на омраза и кршењето на правата на другите учесници во дискусијата за слободата на изразување. Советот за печат и онлајн медиуми наведува дека е исто така важно што овозможиле анонимно да бидат контактирани лица што им припаѓаат на ранливи категории, односно со можност Советот да го заштити нивниот идентитет, за да се коригираат непрофесионалните информации, но без да им се направи дополнителна штета на луѓето што би можеле да наидат на одредени проблеми во локалната заедница или дополнително да бидат стигматизирани. Околу 70 отсто од поплаките до Српскиот совет за печат ги поднесуваат физички лица, околу 20 отсто невладини организации, а 10 отсто други. Претставките, пред сè, треба да се задоволителни за оној што е оштетен од објавената содржина, исто така медиумите треба да извлечат поука и да не ја повторуваат грешката, иако таквото очекување е нереално, смета Гордана Новаковиќ, генерален секретар на ова саморегулаторно тело во Србија. Сепак, таа ги издвојува случаите во кои одлуките имале ефект, како, на пример, кога уредувачкиот одбор на редакцијата на еден дневен весник, по неколку одлуки на Комисијата за жалби дека истакнувањето на ромската националност на сторителите на кривични дела е погрешно, одлучи да прати забелешки до уредниците и до новинарите дека не смеат така да пишуваат. „Во други редакции, колку што знам, им беа доставени слични известувања во врска со откривањето на идентитетот на малолетниците, исто така врз основа на нашите одлуки. За жал, тоа не се следи доследно.“ Врз основа на мониторингот на дневните весници во Србија, евидентно е дека е намален бројот на прекршувањата во однос на пресумпцијата на невиност, на кои се однесуваат многубројни одлуки на Комисијата за жалби, како и скриеното рекламирање, за кое сега нема жалби. „Тоа, се разбира, не значи дека не постои, но такви случаи има значително помалку“, вели Новаковиќ. Насоки за известување по поплаки на граѓани Граѓаните на Косово поднесоа жалби до Советот за печат во однос на начинот на кој одредени медиуми известуваат за случаи на самоубиства. Поплаки имаше и за известувања за кризни ситуации за време на настани на северот од земјата во септември минатата година. Тогаш не известуваа сите медиуми во согласност со етичките кодекси и имаше случаи на објавување лажни фотографии, изјави директорот на Советот за печат, Имер Мушколај. За двете теми, Советот за печат објави Упатство за известување, а во соработка со Здружението на новинари објави јавен апел за усогласување со етичкиот кодекс. Мушколај вели дека повеќето медиуми што се членови на Советот за печат, сега се повнимателни со пристапот кон чувствителните теми поврзани со известувањето за меѓуетнички теми, како и известувањето за маргинализираните групи, како што е ЛГБТ-заедницата. „Не можете да најдете несоодветна терминологија за овие групи во медиумите во Косово. Медиумите се многу повнимателни во начинот на известување што може да поттикне говор на омраза.“ Преку институцијата омбудсман до подобра содржина на поединечни медиуми Во Црна Гора постојат поединечни медиумски омбудсмани како саморегулаторно тело, кои се врската помеѓу граѓаните, граѓанскиот сектор и конкретните медиуми. Омбудсманот за Радио и телевизија на Црна Гора (РТЦГ) Данијела Поповиќ објаснува дека од вкупно 20 претставки што ги добила во текот на 2023 година, три биле пратени од граѓани, а другите од претставници на граѓанскиот сектор. Институцијата Омбудсман на РТЦГ постои речиси три години и во тој период има добиено претставки за сериозни повреди на Кодексот на новинарите на Црна Гора и на Правилникот за програмски начела и професионални стандарди во електронските медиуми. Сепак, Омбудсманот посочува дека Советот на РТЦГ врз основа на нејзините извештаи препорача одредени мерки само во два случаи. „Станува збор за случај во кој водителката на утринската програма даде несоодветен коментар на тема насилство врз жените за време на нејзиниот разговор со соговорници. Предметот за оваа тема се формираше уште пред да пристигнат поплаки од голем број граѓани и организации, а по овој инцидент водителката извесно време не можеше да се појави на програмата“, објаснува Поповиќ. Омбудсманот на оваа медиумска куќа потсетува дека имало и случај на новинар од Радио Црна Гора, кој за време на руската агресија врз Украина со свој коментар ја бранел Русија. И покрај тоа што ја прифати претставката пратена за ваквото прекршување на професионалните стандарди, Советот не донесе никаква мерка или препорака. „Сепак, по тој настан, настаните во Украина беа и се третираат на РТЦГ исклучиво како војна во Украина“, додава Поповиќ. Опсежна студија за механизмите за саморегулација спроведена во земјите од Западен Балкан и во Турција Неколку невладини организации што се членки на Мрежата за професионализација на медиумите во Југоисточна Европа (SEENPM) неодамна спроведоа голема регионална студија, која ја анализираше положбата на саморегулаторните тела во Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора, Албанија, Косово, Северна Македонија и Турција. Заклучокот од истражувањето е дека саморегулацијата може значително да ги подобри медиумските системи во оние земји каде што веќе постои релативно високо и стабилно ниво на слобода на медиумите и чувство на јавна одговорност. Механизмите за саморегулација во регионот најчесто не произлегоа од внатрешните потреби на новинарската професија или општеството во кое се сместени, туку најчесто се формирани со иницијатива, поддршка и менторство на меѓународни организации. Сепак, и покрај просторот за подобрување на работата на овие механизми во регионот, во сите земји постојат прилично добри рамки за саморегулација слични на оние во земјите со богата демократска традиција. Она што сè уште останува предизвик е нивното мало влијание врз подготвеноста на медиумите да прифатат критики и навистина да го подобрат квалитетот на нивното известување и да се посветат на почитување на етичките кодекси на професијата. Можете да го прочитате регионалниот преглед за позицијата на механизмите за саморегулација во земјите од Западен Балкан и Турција тука, а прегледот на добри практики за саморегулација од светот е достапен тука. Истражувањето е спроведено како дел од регионалниот тригодишен проект „Нашите медиуми: Акција на граѓанското општество за генерирање медиумска писменост и активизам, спротивставување на поларизацијата и промовирање на дијалогот“ што го спроведуваат невладини организации од Западен Балкан и Турција. Финансирано од Европската Унија Регионалната програма „Нашите медиуми: Акција на граѓанското општество за поттикнување на медиумска писменост и активизам, спротивставување на поларизацијата и промовирање на дијалог“ се спроведува од страна на партнерските организации: СЕЕНПМ, Медиацентар од Сараево, Албанскиот медиумски институт, Црногорскиот медиумски институт, Советот за етика во медиумите на Косово, Македонскиот институт за медиуми, Новосадската школа за новинарство, Мировниот институт од Љубљана и Бианет (Турција), со финансиска поддршка од Европската Унија. Овој текст е подготвен со финансиска поддршка од Европската Унија. Содржината на текстот е единствена одговорност на СЕЕНПМ и не мора да ги одразува ставовите на Европската Унија.

Новинари, уредници и претставници на граѓански организации беа дел од студиската посета во Брисел што ја организираа Делегацијата на Европската Унија во Скопје и Македонскиот институт за медиуми во периодот од 20 до 23 март. Студиската посета беше дизајнирана како интерактивен настан за споделување искуства и знаења во врска со политиките на ЕУ за справување со манипулациите со информации и надворешни влијанија - ФИМИ (Foreign information manipulation and interference - FIMI), вклучително и дезинформациите околу политиките за проширување на ЕУ со фокус на ситуацијата во Северна Македонија и процесот на преговори. Посетата им овозможи на учесниците да дознаат повеќе за политиките на ЕУ за справување со манипулации со информации и надворешни влијанија против различни општествени групи и реформски иницијативи, за време и пред одржување на претстојните избори, како и за улогата на медиумите во справување со ФИМИ и дезинформации. Посетата опфати работни сесии со претставници на европските служби за надворешна акција, вклучително и Работната група за Западен Балкан СтратКом и службите на Комисијата (DG NEAR и CNECT). Во разговорите со претставници на Европскиот парламентарен форум, новинарите и претставниците на граѓанските организации дознаа повеќе за финансиерите на религиозни екстремисти против човековите права поврзани со сексуалноста и репродуктивното здравје во Европа. За време на посетата на Европската федерација на новинари (ЕФЈ), Генералниот секретар Рикардо Гутиерез ја претстави работата на организацијата и помошта што ја обезбедуваат за новинарите кои се соочуваат со закани и притисоци. На средбата се разговараше и за справувањето со дезинформации во медиумите, како и за улогата на етичкото и професионално новинарство во борбата против овој негативен феномен. Новинарите во Брисел се сретнаа и со амбасадорот на ЕУ во Северна Македонија, Дејвид Гир, кој беше информиран за текот на посетата и за важноста на ваквите посети за новинарите и претставниците на граѓанскиот сектор.  

Македонскиот институт за медиуми (МИМ), во рамки на проектот „Младите размислуваат“ има потреба од ангажман на продукциска куќа којашто ќе произведе серијал од 6 видеа за промовирање на медиумската писменост кај учениците. Целта на серијалот е да го поддржи процесот на воведување на медиумската писменост во образованието и да ги афирмира клучните концепти на медиумската писменост кај младата популација. Продукциските куќи коишто ќе се пријават на овој повик треба да ги испорачаат следните услуги: Да произведат вкупно 6 видеа на теми поврзани со медиумската писменост (поединечна должина на видеата 5 минути); Видеата да бидат продуцирани во формат соодветен за емитување на ТВ (16:9) и на социјалните мрежи (story/reel формат/9:16); Да понудат креативна и оригинална изведба на идејата, којашто ќе биде атрактивна за младата публика; Да обезбеди комплетен тим за продукција: режисер, камерман, костимограф, тонмајстор, светло-оператор, монтажер. Заинтересираните продукциски куќи треба да испратат понуда, во која се презентирани информации за досегашната работа и капацитетот на компанијата, предлог идеја и финансиска понуда. Понудите да се достават на следниот е-пошта: mim@mim.org.mk, најдоцна до 1 април 2024 година.

Новинарот Александар Димитриевски ја доби првата награда за Најдобра истражувачка сторија на годинешниот конкурс за новинарските награди „Никола Младенов 2023“, за сторијата „Од фирма за долна облека до надзор над проект од 1,3 милијарди евра со позајмени експерти“, објавена во емисијата „360 степени“. Серијалот текстови и видео прилози на авторот Димитриевски открива сериозни нерегуларности во тендерската постапка за избор на  надзор врз најголемиот и најскапиот инфраструктурен проект  во историјата на земјава -  изградбата на автопатите од страна на конзорциумот Бехтел-Енка. Обелоденувајќи ја намерата за местење на тендерот за надзор, којшто треба да биде единствената контрола врз „тајната“ изградба на коридорите 8 и 10 и трошењето на 1,3 милијарди евра јавни пари, новинарот демонстрира исклучителен новинарски ангажман, темелност и систематичност во  анализа и проверка на голем број документи и податоци поврзани со спорниот тендер. Втората награда за Најдобра истражувачка сторија ја доби новинарката Ирена Мулачка за серијалот текстови поврзани со случувањата на Клиниката за онкологија, објавени во неделникот „Фокус“. Авторката Мулачка, преку серијалот текстови објавува фрапантни податоци за сериозни пропусти и малверзации во лекување на пациентите на Клиниката за онкологија и радиотерапија. Низата стории го стегаат обрачот околу незаконското, неетичко и коруптивно дејствување на дел вработени на Клиниката, што го подигнува општествениот аларм и притисокот врз надлежните институции за преземање порешителни чекори. Новинарот Мартин Пушевски е добитник на третата награда за Најдобра истражувачка сторија за серијалот текстови за борбата на граѓаните од Струмичката Котлина против отворање на рудникот „Иловица“, објавени на порталот „Дома“. Серијата текстови за „Иловица“ открива како рудникот стигна на чекор до добивање дозволи за работа, наспроти загриженоста и реакциите на граѓаните и на стручната јавност за штетите што можат да бидат предизвикани врз животната средина во Струмичката Котлина. Тимот новинарки Сашка Цветковска, Елена Митревска Цуцковска, Маја Јовановска и Ивана Настеска од редакцијата на Истражувачката репортерска лабораторија ја доби наградата за Најиновативен новинарски производ, за истражувачкиот документарен филм „Убиство во Тетово“, емитуван на МТВ1 и на веб-страницата на ИРЛ. Истражувачкиот документарен филм „Убиство во Тетово“ го редефинира новинарското раскажување и на иновативен начин ги презентира фактите и аргументите што произлегуваат од повеќемесечната истрага на новинарите за причините за една од најголемите несреќи во Македонија, пожарот во модуларната ковид болница во Тетово, во којашто животот го загубија 14 граѓани. Наградата за Најдобра репортерска фотографија ја доби фоторепортерот Томислав Георгиев за фотографијата „Црква“, објавена во интернет изданието на неделникот „Фокус“. Пофалници за истакнат новинарски ангажман во категоријата Најдобра истражувачка сторија им беа доделени на новинарките  Мирјана Мирчевска Јовановиќ, Славица Филиповска Иванова и Јасмина Јакимова. Додека на редакцијата „Види Вака“ и на новинарката Катерина Топалова им беа доделени пофалници за истакнат новинарски ангажман во категоријата Најиновативен новинарски производ. На годинешниот конкурс што беше објавен на 31 јануари и траеше до 26 февруари 2024  пристигнаа: 39 стории обработени во 175 текстови/видео прилози во категоријата Најдобра истражувачка сторија 15 теми обработени во 16 текстови/видео прилози во категоријата Најиновативен новинарски производ 21 фотографија во категоријата Најдобра репортерска фотографија. Наградите за најдобра истражувачка сторија МИМ ги доделува традиционално од 2001 година, а од 2013 година, наградата го носи името на угледниот новинар и сопственик на неделникот „Фокус“, Никола Младенов.                                                                      Извештајот на жири-комисијата е достапен во прилог. Фото-галеријата од настанот е достапна тука. ИЗВЕШТАЈ НА КОМИСИЈАТА ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА НОВИНАРСКИТЕ НАГРАДИ „НИКОЛА МЛАДЕНОВ 2023“855.69 K  

Зошто е важно медиумската писменост да биде застапена во сите нивоа на образованието и што прават државите за нејзино интегрирање во различни сфери од општеството, беше една од темите на дискусија на тридневната конференција „Медиумската писменост е важна: европска конференција за дигитална и медиумска писменост“ која се одржа во Брисел од 27 февруари до 1 март 2024. Конференцијата беше организирана под покровителство на белгиското претседателство со Советот на Европската Унија, со цел да понуди заедничка платформа за споделување знаење, поттикнување дијалог и акција за унапредување на дигиталната и медиумската писменост низ различни сектори и контексти. Како дел од конференцијата се одржа и панел-сесијата „Децата се добро: позитивни практики во основното образование“, на која претставничката од Македонскиот институт за медиуми, Весна Никодиноска, го презентираше моделот на вклучување на медиумската писменост на сите образовни нивоа во државава, што е дел од Проектот на УСАИД за медиумска писменост „Младите размислуваат“. Беа претставени Рамката за медиумска писменост во основното образование, процесот на спроведување обуки на над 10.000 наставници, како и развивањето ресурси за поддршка на наставата, што се реализираат во соработка со Министерството за образование и наука и Бирото за развој на образованието.  Во рамки на тридневниот настан, околу 400 експерти од областа на медиумската писменост дискутираа за актуелните трендови, проекти и предизвици на европско и пошироко ниво. Меѓу другото се зборуваше и за тоа какви обуки и ресурси им се потребни на наставниците и на учениците за вклучување во активности поврзани со медиумската писменост, за заканата од дезинформациите за децата и за општествата и за стратегиите што државите ги спроведуваат за справување со нив. На настанот учествуваа истакнати авторитети од областа на медиумската писменост, како Патрик Верние (CSEM / IAME - Belgium), Брајан О’Нил  (Technological University Dublin), Рене Хобс (Media Education Lab, University of Rhode Island - USA), Берт Пиетерс (Mediawijs / EDMO BELUX - Belgium), Соња Ливингстон (London School of Economics/EDMO), Дивина Фрау-Маис (Sorbonne Nouvelle University, UNESCO Chair Savoir Devenir - France) кои ја посочија важноста на образованието за медиумската писменост, а презентираа и ефективни практики и стратегии што можат да им помогнат на граѓаните да се справуваат со предизвиците во медиумско-информациската сфера.

Со цел да се унапреди функционирањето и ефективноста на медиумската саморегулација во земјава, потребно е континуирано зајакнување на капацитетите на саморегулаторните тела особено при решавање на етички проблеми што произлегуваат од дигиталното опкружување, редовно ажурирање на етичките рамки и подобрување на механизмите за нивна долгорочна самоодржливост. Дополнително, треба да се иницираат и спроведуваат повеќе иницијативи за подигнување на јавната свест за функционирањето на саморегулативните механизми. Ова беа главните заклучоци што произлегоа од панел-дискусијата „Важноста на медиумската саморегулација за унапредување на професионалните стандарди“ што ја организираше Македонскиот институт за медиуми во рамки на регионалниот проект „Нашите медиуми: Иницијатива за унапредување на медиумската писменост, дијалог и активизам“, ко-финансиран од Европската Унија. Во рамки на настанот беа претставени клучните наоди од истражувањето „Медиумската саморегулација во Северна Македонија: Неопходно зајакнување на механизмите и унапредување на ефективноста“, подготвено од истражувачките на МИМ, Марина Тунева и Весна Никодиноска. Анализата се фокусира на клучните етички документи и ги анализира капацитетите, предизвиците и добрите практики што произлегуваат од работењето на релевантните механизми во оваа област, особено во дигиталното опкружување. Настанот го отвори г. Дејвид Гир, Шеф на Делегацијата на Европската Унија кој, меѓу другото, истакна дека Европската Комисија ја поттикнува саморегулацијата на медиумите и македонското законодавство ќе треба да се усогласи со европските правила во оваа област. Воведни обраќање имаа Младен Чадиковски, претседател на Здружението на новинарите на Македонија (ЗНМ) и Леунора Калиќи, претседателка на УО на Советот за етика во медиумите на Македонија (СЕММ). Важноста на медиумската саморегулација за унапредување на професионалните стандарди, вклучително и во предизборни периоди беше тема на која дискутираа Анета Андонова, одговорна уредничка на Првиот програмски сервис на Македонската Телевизија, Мирче Адамчевски, претседател на Комисијата за жалби при СЕММ, Саше Димовски, претседател на Советот на честа при ЗНМ и Драгица Љубевска, раководителка на сектор во Агенцијата за аудио и аудиовизуелни медиумски услуги.